oikaltses: Κρυμμένα μυστικά στην πρωτεύουσα

Η έρευνα της Opinion στην ευρύτερη περιφέρεια Αττικής, η οποία διεξήχθη με επιστημονικούς υπεύθυνους τον Ηλία Νικολακόπουλο και την Εμμανουέλα Κωστοπούλου, ανιχνεύει την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων της πρωτεύουσας. Όπως προκύπτει, το εκλογικό σώμα αντιμετωπίζει με ολοένα και μεγαλύτερη δυσπιστία το πολιτικό σύστημα. Σε βαθμό που να βλέπει ευνοϊκά, κατά μεγάλο ποσοστό, το εκ πρώτης όψεως παράδοξο να ψηφίσει κόμματα χωρίς πολιτικούς. Εκφράζει ακόμα την έλλειψη εμπιστοσύνης όχι μόνο προς τους πολιτικούς, αλλά και όλους όσους θεωρεί μέρος του συστήματος εξουσίας: δημοσιογράφους, τοπική αυτοδιοίκηση, Δικαιοσύνη. Βλέπει με θετικό ενδιαφέρον τα καινούργια κόμματα που έχουν σχηματιστεί τον τελευταίο καιρό, ακόμη και αυτά που δεν έχουν πολιτική προϊστορία. Όλα αυτά τα ευρήματα δε, ενισχύονται στους ψηφοφόρους νεότερων ηλικιών και υψηλότερης μόρφωσης.

Ένα σχόλιο της εταιρείας Opinion για τα ευρήματα της δημοσκόπησης

Όπως προκύπτει από όλες ανεξαιρέτως τις έρευνες της τελευταίας περιόδου, το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπο με μία σημαντικότατων διαστάσεων κρίση εμπιστοσύνης. Στη συγκεκριμένη έρευνα της Opinion που διεξήχθη στην ευρύτερη περιφέρεια της πρωτεύουσας, τα ευρήματα είναι καταλυτικά: το 86% των πολιτών δηλώνουν πως δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς και το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 90% στις νεότερες ηλικίες (18-34 ετών).

Η κρίση εμπιστοσύνης για τους πολιτικούς συμπαρασύρει επίσης και όσους εκλαμβάνονται ως άμεσα ή έμμεσα συνεργαζόμενοι και συνδιαλεγόμενοι μαζί τους. Κατά πρώτο λόγο τους δημοσιογράφους και την τοπική αυτοδιοίκηση, που εν πολλοίς αντιμετωπίζονται ως θεραπαινίδες των πολιτικών. Αλλά επίσης και τους δημοσίους υπαλλήλους, καθώς και τη Δικαιοσύνη. Το ανησυχητικό για την τελευταία είναι πως δεν φαίνεται να απολαμβάνει στις αντιλήψεις των πολιτών την ασυλία που θεσμικά της προσφέρει η έννοια της διάκρισης των εξουσιών.

Διαπιστώνεται έτσι ένα βαθύ χάσμα μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, με τους διανοούμενους και τους ιδιωτικούς υπαλλήλους να είναι οι μόνες κατηγορίες που αξιολογούνται θετικά και ως προς τις οποίες η πλειοψηφία του κοινού δηλώνει πως αισθάνεται εμπιστοσύνη. Στο χάσμα δημόσιου/ιδιωτικού χώρου έρχεται μάλιστα να προστεθεί και ένα ιδιαίτερα έντονο χάσμα γενεών, το οποίο αποτυπώνεται με ενάργεια όταν αναφερόμαστε στους δύο παραδοσιακούς θεσμούς που διερευνήθηκαν, την Εκκλησία και την Αστυνομία. Για τις μεγάλες ηλικίες (65 ετών και άνω) αυτοί είναι οι δύο περισσότερο θετικά αξιολογούμενοι θεσμοί τους οποίους εμπιστεύονται περίπου οι 3 στους 4 πολίτες, ενώ την αντίθετη εικόνα έχουν οι νεότερες ηλικίες (έως 44 ετών) οι οποίες στην πλειοψηφία τους δεν τους εμπιστεύονται.

Σε αυτό το διπλά κατακερματισμένο τοπίο διερευνήθηκε η απήχηση που θα μπορούσαν να έχουν νέοι κομματικοί σχηματισμοί, είτε αυτοί προέκυψαν από διασπάσεις της τελευταίας διετίας και εκπροσωπούνται στη Βουλή είτε τοποθετούνται στις παρυφές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτός του κυρίαρχου πολιτικού λόγου. Όπως είναι αναμενόμενο, τα νέα κόμματα που συγκροτήθηκαν από γνωστά και προβεβλημένα πολιτικά πρόσωπα (Ντ. Μπακογιάννη, Φ. Κουβέλης, Π. Καμμένος και σε ελαφρώς μικρότερο βαθμό Γ. Δημαράς και Λ. Κατσέλη) είναι ήδη ευρύτατα γνωστά και η δυνητική απήχηση ορισμένων από αυτά –κυρίως της «Δημοκρατικής Αριστεράς» και των «Ανεξάρτητων Ελλήνων»– καταγράφεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα (περί το 25% με 30%), χωρίς φυσικά αυτό να προδικάζει και την τελική εκλογική δύναμη που θα συγκεντρώσουν στις 6 Μαΐου, αφού ο σχετικώς συμπαγής πυρήνας όσων δηλώνουν πως αισθάνονται «πολύ κοντά» τους δεν υπερβαίνει, ούτε στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, το 10%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως και η εμφάνιση νέων (ή σχετικά νέων) κομμάτων, όπως η «Δράση» του Στέφανου Μάνου και κυρίως η «Δημιουργία, Ξανά!» του Θάνου Τζημέρου. Κόμματα που, διακηρυκτικά τουλάχιστον, απευθύνονται στην κοινωνία των πολιτών, μια πολυχρησιμοποιημένη αλλά και αρκετά ασαφή έννοια. Η «Δράση», που πέρα από τη μακρά πολιτική διαδρομή του αρχηγού της διαθέτει και μια οργανωτική δομή και παρουσία, παρουσιάζει μια δυνητική απήχηση στην πρωτεύουσα αντίστοιχη με αυτών της «Δημοκρατικής Συμμαχίας». Είναι όμως άγνωστο αν και σε ποιο βαθμό απολαμβάνει αντίστοιχη απήχηση και στην υπόλοιπη χώρα.

Διαφορετικά είναι τα δεδομένα για το απολύτως νεότευκτο κόμμα «Δημιουργία, Ξανά!». Με ελάχιστη έως τώρα προβολή από τα ΜΜΕ, φαίνεται να έχει εξασφαλίσει, μέσω κυρίως εναλλακτικών μορφών επικοινωνίας, μια σχετική ορατότητα (το 20% του δείγματος δηλώνει πως κάτι έχει ακούσει για το κόμμα αυτό και ένα 4% δηλώνει πως αισθάνεται «κοντά» του). Ο δρόμος όμως είναι ακόμη μακρύς και οι εκλογές σε μόλις δυόμισι εβδομάδες. Το μόνο βέβαιο είναι πως η βαθύτατη οικονομική αλλά και κοινωνική κρίση της πρόσφατης διετίας έχει προκαλέσει τέτοιες ρωγμές στο κομματικό σύστημα, που η 7η Μαΐου θα είναι μια πραγματικά άλλη μέρα.

Ταυτότητα έρευνας Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία Opinion Marketing Research. Επιστημονικοί υπεύθυνοι: Εμμανουέλα Κωστοπούλου, Ηλίας Νικολακόπουλος. Διεξήχθησαν 519 τηλεφωνικές συνεντεύξεις, διάρκειας 6΄, σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18+, έχοντες δικαίωμα ψήφου σε μία από τις εκλογικές περιφέρειες της Αττικής (Α΄ Αθηνών, Β΄ Αθηνών, Α΄ Πειραιώς, Β΄ Πειραιώς, υπόλοιπο Αττικής). H έρευνα πεδίου διεξήχθη 10-11/4/2012.