“ Αν ξέρεις τον εχθρό σου και γνωρίζεις τον εαυτό σου , μη τον φοβάσαι θα νικήσεις σε 100 μάχες.
Αν δεν ξέρεις τον εχθρό σου αλλά ξέρεις τις δικές δυνατότητες, τότε έχεις ίσες πιθανότητες νίκης όσο και ήττας.
Αν ξέρεις τον εχθρό σου και δεν
ξέρεις τις δικές σου δυνατότητες, τότε θα ηττηθείς σε κάθε μάχη”.
ξέρεις τις δικές σου δυνατότητες, τότε θα ηττηθείς σε κάθε μάχη”.
Sun Tzu
Η Τέχνη του πολέμου, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι που γράφτηκε πριν από 2500 χρόνια περίπου, από τον Σουν Τσου και μεταφράστηκε πρώτη φορά από το Ιησουίτη Ζαν Ζοζέφ Μαρί Αμιό το 1782. Θεωρείτε το αρχαιότερο και πιο πετυχημένο έργο για τη στρατηγική και η επιρροή του στην Ανατολική και Δυτική στρατιωτική σκέψη, διοίκηση επιχειρήσεων, επιχειρηματικές τακτικές αλλά και μάρκετινγκ… είναι δεδομένη.
Για τον προσδιορισμό της περιόδου συγγραφής του, λήφθηκαν υπόψη τα παρακάτω δεδομένα:
- Γίνονται δύο αναφορές στην βαλλιστρίδα, ένα όπλο που σύμφωνα με τους ιστορικούς, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο 400πχ στην Κίνα.
- Τα ιδεογράμματα που χρησιμοποιούνται στις λέξεις : χρήμα, ηγεμόνας, θωρακοφόρα στρατεύματα κλπ, τοποθετούν το έργο στο 400 πχ.
- Στο έργο του ο Σουν Τσου δεν αναφέρει το ιππικό, ένα όπλο που εμφανίστηκε στον Κινέζικο στρατό το 320 πχ και το πρωτοχρησιμοποίησε ο βασιλιάς Βου Λινγκ μαζί με την χρήση παντελονιών.
Ο μύθος λέει πως ο Βασιλιάς Χο Λου, μόλις διάβασε την «τέχνη του πολέμου» του Σουν Τζου εντυπωσιάστηκε. Τον κάλεσε λοιπόν στο παλάτι και τον όρισε αρχιστράτηγο του στρατού του. Επίσης τον ρώτησε αν η θεωρίες του είναι εφαρμόσιμες σε κάθε είδους στρατιώτη. Ο Σουν Τσου απάντησε καταφατικά. Τότε ο βασιλιάς του είπε να του κάνει μια επίδειξη, εφαρμόζοντας τη θεωρία στις παλλακίδες του.
Δόθηκε η εντολή και έφεραν 180 παλλακίδες. Ο Σουν Τσου τις χώρισε σε δύο λόχους, τοποθετώντας ως επικεφαλείς τις δύο ευνοούμενες του βασιλιά. Στη συνέχεια έδωσε δόρατα στις κοπέλες και απευθύνθηκε σ’ αυτές λέγοντας:
«Πιστεύω ότι ξέρετε που βρίσκεται η καρδιά σας δηλαδή που είναι το αριστερό που το δεξί και που η πλάτη σας».
Τα κορίτσια απάντησαν ομόφωνα ναι.
Τα κορίτσια απάντησαν ομόφωνα ναι και ο Σουν Τσου για να κάνει σαφές ότι δεν πρόκειται περί αστείου κάλεσε και τον δήμιο με τα σύνεργά του. Επανέλαβε δε τα παραγγέλματα τρεις φορές και τα εξήγησε πέντε φορές, μετά έδωσε εντολή να ηχήσουν τα τύμπανα και άρχισε να δίνει παραγγέλματα, αλλά οι κοπέλες έμειναν ακίνητες και ξέσπασαν σε γέλια.
«Αν οι διαταγές και τα παραγγέλματα δεν είναι ξεκάθαρα και σαφή, φταίει ο διοικητής».
Ο πόλεμος είναι μια απλή συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα…
Η Τέχνη του πολέμου, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι που γράφτηκε πριν από 2500 χρόνια περίπου, από τον Σουν Τσου και μεταφράστηκε πρώτη φορά από το Ιησουίτη Ζαν Ζοζέφ Μαρί Αμιό το 1782. Θεωρείτε το αρχαιότερο και πιο πετυχημένο έργο για τη στρατηγική και η επιρροή του στην Ανατολική και Δυτική στρατιωτική σκέψη, διοίκηση επιχειρήσεων, επιχειρηματικές τακτικές αλλά και μάρκετινγκ… είναι δεδομένη.
- Γίνονται δύο αναφορές στην βαλλιστρίδα, ένα όπλο που σύμφωνα με τους ιστορικούς, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο 400πχ στην Κίνα.
- Τα ιδεογράμματα που χρησιμοποιούνται στις λέξεις : χρήμα, ηγεμόνας, θωρακοφόρα στρατεύματα κλπ, τοποθετούν το έργο στο 400 πχ.
- Στο έργο του ο Σουν Τσου δεν αναφέρει το ιππικό, ένα όπλο που εμφανίστηκε στον Κινέζικο στρατό το 320 πχ και το πρωτοχρησιμοποίησε ο βασιλιάς Βου Λινγκ μαζί με την χρήση παντελονιών.
Φωτό: «Η Τέχνη του Πολέμου» γραμμένη σε μπαμπού!
Εάν η αξία ενός έργου κρίνεται από την διαχρονικότητα του, ο κινέζος Σουν Τσου θα πρέπει να καταταγεί ανάμεσα στους σπουδαιότερους συγγραφείς που ανέδειξε η ανθρωπότητα. Το έργο του δεν διατυπώνει απλά ένα πολεμικό δόγμα, αλλά εξετάζει κάθε πτυχή του πολέμου, οικονομική, πολιτική, κοινωνική, ψυχολογική, με ανυπέρβλητη γνώση, οξυδέρκεια και ρεαλισμό.
Ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε την σημασία της θέσης στην στρατηγική και ότι η θέση επηρεάζεται όχι μόνο από τις αντικειμενικές συνθήκες στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και από τις υποκειμενικές απόψεις των ανταγωνιστικών δρώντων σε αυτό. Δίδαξε ότι η στρατηγική δεν ήταν ένας σχεδιασμός με την έννοια της εφαρμογής ενός καταλόγου ενεργειών, αλλά μάλλον απαιτεί κατάλληλη και ταχεία ανταπόκριση σε μεταβαλλόμενες συνθήκες. Οι σχεδιασμοί φέρνουν αποτελέσματα σε ένα ελεγχόμενο αλλά ανταγωνιστικό περιβάλλον και αντιμαχόμενοι σχεδιασμοί συγκρούονται δημιουργώντας συνθήκες τις οποίες κανείς δεν είχε σχεδιάσει.
*****
Ο μύθος λέει πως ο Βασιλιάς Χο Λου, μόλις διάβασε την «τέχνη του πολέμου» του Σουν Τζου εντυπωσιάστηκε. Τον κάλεσε λοιπόν στο παλάτι και τον όρισε αρχιστράτηγο του στρατού του. Επίσης τον ρώτησε αν η θεωρίες του είναι εφαρμόσιμες σε κάθε είδους στρατιώτη. Ο Σουν Τσου απάντησε καταφατικά. Τότε ο βασιλιάς του είπε να του κάνει μια επίδειξη, εφαρμόζοντας τη θεωρία στις παλλακίδες του.
Δόθηκε η εντολή και έφεραν 180 παλλακίδες. Ο Σουν Τσου τις χώρισε σε δύο λόχους, τοποθετώντας ως επικεφαλείς τις δύο ευνοούμενες του βασιλιά. Στη συνέχεια έδωσε δόρατα στις κοπέλες και απευθύνθηκε σ’ αυτές λέγοντας:
«Πιστεύω ότι ξέρετε που βρίσκεται η καρδιά σας δηλαδή που είναι το αριστερό που το δεξί και που η πλάτη σας».
Τα κορίτσια απάντησαν ομόφωνα ναι.
Τότε ο Σουν Τσου συνέχισε:
«Όταν λέω «εμπρός» θα κοιτάτε εμπρός, όταν θα λέω «κλίνατε επ αριστερά» θα γυρνάτε από το μέρος της καρδιάς σας, όταν λέω «κλίνατε επί δεξιά » θα στρέφετε στο αντίθετο μέρος της καρδίας , όταν λέω «μεταβολή» θα γυρνάτε την πλάτη σας. Είναι όλα αυτά κατανοητά;»
Τα κορίτσια απάντησαν ομόφωνα ναι και ο Σουν Τσου για να κάνει σαφές ότι δεν πρόκειται περί αστείου κάλεσε και τον δήμιο με τα σύνεργά του. Επανέλαβε δε τα παραγγέλματα τρεις φορές και τα εξήγησε πέντε φορές, μετά έδωσε εντολή να ηχήσουν τα τύμπανα και άρχισε να δίνει παραγγέλματα, αλλά οι κοπέλες έμειναν ακίνητες και ξέσπασαν σε γέλια.
Τότε είπε:
«Αν οι διαταγές και τα παραγγέλματα δεν είναι ξεκάθαρα και σαφή, φταίει ο διοικητής».
Επανέλαβε τα παραγγέλματα τρεις φορές και τα εξήγησε πέντε. Ξαναρώτησε τις κοπέλες αν κατανοούσαν τα παραγγέλματα και έλαβε πάλι θετική απάντηση. Ξαναέδωσε παράγγελμα και πάλι οι κοπέλες δεν εκτέλεσαν και ξέσπασαν σε γέλια.
Τότε ο Σουν Τσου είπε:
«Εφόσον τα παραγγέλματα είναι κατανοητά αλλά δεν εκτελούνται φταίει ο αξιωματικός».
Έδωσε λοιπόν εντολή να αποκεφαλιστούν οι δύο παλλακίδες που είχαν οριστεί ως επικεφαλής. Ο βασιλιάς Βου που παρακολουθούσε από το μπαλκόνι, θέλοντας να αποφύγει τον αποκεφαλισμό των αγαπημένων παλλακίδων του, επενέβη λέγοντας:
«Είμαι ικανοποιημένος από την ικανότητα του στρατηγού να χειρίζεται το στράτευμα , χωρίς τις δύο παλλακίδες το φαγητό μου θα χάσει τη νοστιμιά του. Η επιθυμία μου είναι να μην εκτελεστούν».
Ο Σουν Τσου απάντησε:
« Ο υπηρέτης σας έχει διοριστεί από εσάς διοικητής και όταν ο διοικητής είναι επικεφαλής του στρατού δεν είναι υποχρεωμένος να υπακούει σε όλες τις διαταγές του ηγεμόνα».
Και διέταξε τον αποκεφαλισμό.
Στη συνέχεια, τη θέση των δύο νεκρών παλλακίδων ανέλαβαν άλλες δύο. Ο Σουν Τσου άρχισε πάλι να δίνει παραγγέλματα, αλλά αυτή τη φορά οι δύο λόχοι παλλακίδων τα εκτέλεσαν με απίστευτη ακρίβεια και πειθαρχία μη τολμώντας να αρθρώσουν λέξη. Ο Σουν Τσου είπε στο βασιλιά ότι οι λόχοι είναι γυμνασμένοι και έτοιμοι για επιθεώρηση. Ο Βασιλιάς απάντησε ότι έμεινε ικανοποιημένος και δεν επιθυμεί να κάνει επιθεώρηση, ο δε στρατηγός να σταματήσει τις ασκήσεις και να επιστρέψει στο στρατόπεδο.
Στη συνέχεια, τη θέση των δύο νεκρών παλλακίδων ανέλαβαν άλλες δύο. Ο Σουν Τσου άρχισε πάλι να δίνει παραγγέλματα, αλλά αυτή τη φορά οι δύο λόχοι παλλακίδων τα εκτέλεσαν με απίστευτη ακρίβεια και πειθαρχία μη τολμώντας να αρθρώσουν λέξη. Ο Σουν Τσου είπε στο βασιλιά ότι οι λόχοι είναι γυμνασμένοι και έτοιμοι για επιθεώρηση. Ο Βασιλιάς απάντησε ότι έμεινε ικανοποιημένος και δεν επιθυμεί να κάνει επιθεώρηση, ο δε στρατηγός να σταματήσει τις ασκήσεις και να επιστρέψει στο στρατόπεδο.
Ο Σουν Τσου είπε:
«Του βασιλιά του αρέσουν μόνο τα κούφια λόγια, τα οποία όμως δεν μπορεί να μετατρέψει σε πράξεις».
Τα κεφάλαια του βιβλίου:
1- Εκτίμηση της κατάστασης (υπολογισμοί)
2- Το κόστος του πολέμου
3- Επιθετική στρατηγική
4- Διατάξεις (σχηματισμός)
5- Ενέργεια (δύναμη, επιρροή, εξουσία)
6- Δυνατά και αδύνατα σημεία
7- Ελιγμοί
8- Οι εννέα παραλλαγές
9- Πορείες
10- Έδαφος (μορφολογία)
11- Οι εννέα διαφορετικές μορφές εδάφους
12- Επίθεση με πυρ (Η χρήση της φωτιάς)
13- Χρήση μυστικών πρακτόρων
*****
Η στρατηγική δεν μπορεί να είναι μια «επιστήμη» με την έννοια των φυσικών επιστημών. Μπορεί και πρέπει να είναι μια υψηλότατης τάξεως διανοητική πειθαρχία, και ο ειδήμων περί στρατηγικής πρέπει να προετοιμάσει τον εαυτό του για το χειρισμό των ιδεών με ακρίβεια, σαφήνεια και φαντασία... Κατά συνέπεια, ενώ η στρατηγική καθαυτή μπορεί να μην είναι επιστήμη, η στρατηγική κρίση μπορεί να είναι επιστημονική στο βαθμό που είναι τακτική, λογική, αντικειμενική, περιεκτική, σαφής, και διορατική.
Εξίσου σημαντικό - θα έλεγα – είναι και το δοκίμιο «Περί πολέμου» του Πρώσου στρατιωτικού και συγγραφέα Καρλ φον Κλάουζεβιτς στο οποίο αναλύει την εξέλιξη της θεωρίας, στρατηγικής, τακτικής και φιλοσοφίας του πολέμου.
Αξίζει να αναφερθούμε και στον Ιάπωνα σαμουράι Μιγιαμότο Μουσάσι και το «Το βιβλίο των πέντε δακτυλιδιών» το οποίο ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα από το χώρο της διοίκησης των επιχειρήσεων. Αρκετοί θεωρούν τη διδασκαλία του ισάξια αυτής του Σουν Τζου, μεταφερόμενη στο χώρο της οικονομίας και της πολιτικής των οργανώσεων.
Τέλος θα αναφερθώ και στον «Ηγεμόνα» του Μακιαβέλι – ενός πρακτικού εγχειριδίου που καταδεικνύει στους πολιτικούς πώς μπορούν να επιτύχουν το στόχο της κατάληψης και της διατήρησης της πολιτικής εξουσίας ανεξάρτητα από τους λόγους και τις αιτίες που τους παρακινούν - μήπως και φιλοτιμηθεί ένας φίλος που το έχει μεταφρασμένο από τον Καζαντζάκη και μας γράψει κάτι…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου