Η αφηρημένη έννοια της ελευθερίας…

«Γνωρίζω μόνο μία ελευθερία, κι αυτή είναι η ελευθερία της σκέψης».

Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ

Η αφηρημένη έννοια της ελευθερίας συνδέεται άμεσα με την χειροπιαστή έννοια της υποδούλωσης. Ο άνθρωπος, από αρχαιοτάτων χρόνων, αφέθηκε στην αίσθηση της εξουσίας...ετούτη η άπληστη και εγωιστική του ανάγκη να υποδουλώσει με σκοπό να αισθάνεται ανώτερος, είχε σαν αντίκτυπο τη δημιουργία της ανάγκης να υποδουλώνεται, να νιώθει αδύναμος, στηριζόμενος σε κείνους που θεωρεί καλύτερους, δυνατότερους, πιο μορφωμένους, πιο σοφούς...και στις δύο περιπτώσεις ο άνθρωπος δεν είναι ελεύθερος...και στις δύο περιπτώσεις κατακλύζεται από αδυναμίες και πάθη, υποδουλώνεται από την ανάγκη να καλύπτεται η επιβίωση του από άλλον άνθρωπο κι όταν σταθεί μόνος του αισθάνεται αδύναμος, καθώς η διάκριση φαντάζει πλέον ανούσια...ετούτη η αίσθηση της αδυναμίας, όταν είναι μοναχός του, τον ώθησε να δημιουργήσει κοινωνίες, να χτίσει πόλεις και κράτη, μα όσο δυνάμωνε η ανάγκη του για κάλυψη ετούτης της αδυναμίας τόσο άνθιζε μέσα στη κοινωνία η αλλοπρόσαλλη και σαδομαζοχιστική τάση του να εξουσιάζει και να υποδουλώνεται...ένας τρόπος υπήρχε για να δικαιολογήσει ετούτη την τάση...η δημιουργία ''παραμυθιών'' με σκοπό την αίσθηση της εξουσίας από όλους τους ανθρώπους. 'Έτσι, λοιπόν, ορίστηκε κάθε άνθρωπος να γεννιέται ελεύθερος...


Παρ’ όλα αυτά, η αίσθηση της εξουσίας δεν συνεπάγεται την αίσθηση της ελευθερίας. Πως γίνεται να στηρίζουμε την ελευθερία μας υποβιβάζοντας τον συνάνθρωπο μας, να εμπιστευόμαστε τις αναρίθμητες, κομπλεξικές και φιλάργυρες ανάγκες μας, έχοντας σκοπό να γεμίσουμε την τσέπη μας με το μεθυστικό ήχο της σύγκρουσης των κερμάτων ή την λάγνα ευωδία των χαρτονομισμάτων, πόσο μάλλον εις βάρος κάποιου άλλου ελεύθερου ανθρώπου; βρεθήκαμε μπλεγμένοι σε ένα σύστημα όπου μας κυβερνούν οι ψευδείς ανάγκες που μονάχοι μας μάθαμε να αφομοιώνουμε. Η κάλυψη των υλιστικών και όχι μόνο αναγκών φέρνει επιπτώσεις και εμείς αρκούμαστε μονάχα στην ματαιοδοξία μας, πως είμαστε ελεύθεροι να καβαλήσουμε τον αδύναμο, όσο ελεύθεροι είμαστε να μη μας νοιάζει οποιαδήποτε αδικία.


Δεν υπάρχει, λοιπόν, ελευθερία...είναι μια έννοια αφηρημένη που τα παρακλάδια της (ελευθερία λόγου, εκλογής, ψήφου, μόρφωσης κλπ) οριοθετούνται καθημερινά...ο άνθρωπος θα βρίσκεται πάντα υποδουλωμένος στα στερεότυπα και στα κτηνώδη του ένστικτα, θα δημιουργεί πάντοτε πλασματικές έννοιες μόνο και μόνο για να ευλογήσει τα γένια του...απορρίπτοντας, όμως, την έννοια της ελευθερίας δε σημαίνει ότι απορρίπτεται και η ανάγκη του να νιώθει κανείς ελεύθερος. To γονίδιο της ελευθερίας το έχει ο καθένας μέσα του, είναι έμφυτο και κάθε φορά που η κατωτερότητά του, βαραίνει τα στήθη του, εκείνο εκρήγνυται...προσπαθεί ανελλιπώς να βάλει φωτιά στο νερωμένο μας μυαλό, αδιαφορώντας για οποιοδήποτε κόστος. Κάθε μέρα παροτρύνει τους ανθρώπους να νιώσουν αυτό το κάτι παραπάνω. Κάθε μέρα το γονίδιο αυτό συγκρούεται με τη καταραμένη πόζα του τρόπου ζωής σου.


Οι άμυαλοι οπαδοί των γηπέδων, των θρησκειών, της πολιτικής, οι επιρρεπείς στη κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών αλλά και πολλοί άλλοι, αποδεικνύουν ότι το γονίδιο της ελευθερίας υπάρχει και προσπαθεί να ξεπηδήσει μέσα από τον δηλητηριώδη αέρα που αναπνέουν στην εργασία, στο σπίτι ή ακόμα και στο περίπατο τους. Είναι η προσπάθεια του μυαλού να βρει μια πρόχειρη διέξοδο σε αυτόν τον καλοστημένο δίχως εξόδους λαβύρινθο. Προσπαθούμε ανώφελα να νιώσουμε ''κάποιοι'', αφεντάδες της ίδιας μας της στιγμής, να πλησιάσουμε όσο γίνεται την αίσθηση του ''είμαι ελεύθερος '' πριν θαφτούμε ξανά στη καθημερινή νοερή και ταυτόχρονα χειροπιαστή υποδούλωση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταφέραμε ποτέ να ξεφύγουμε από αυτήν.


Πόσο ανώφελα μπορεί να στέκεται ο άνθρωπος μέσα σε φράσεις και έννοιες πανηγυρικές, πάνω σε λόγια όμορφα, ιδεατά που το μόνο που προσφέρουν είναι μια ψευδή ανακούφιση, μια ψευδή ικανοποίηση; Ελευθερία, ελπίδα, δικαιώματα.... έννοιες μετέωρες που κανείς μας δε μπαίνει στη διαδικασία να συλλογιστεί τα όρια τους, την αυθεντικότητα τους, πόσο μάλλον πότε καταπατούνται από κυβερνήσεις και αφεντικά μέχρι φίλους και συντρόφους, άγνωστους περαστικούς και, φυσικά, εμάς τους ίδιους... με ρώτησαν κάποτε ,''είσαι ελεύθερος;'' ,απάντησα με ένα τρανό ''ναι''...''έχεις δικαιώματα;'', ''φυσικά''...περπατώντας λοιπόν, μέσα σε αυτήν τη πλάνη ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται ετούτη την ψευδαίσθηση και πολεμά εξυψώνοντας τον εγωισμό του, φαντασμένα περήφανα, με το κεφάλι του όρθιο, όπως αρμόζει σε ένα μικρό θεό, καταπίνοντας άπραγος τις φουτουριστικές του ιδέες...είναι όμορφες και ρομαντικές ετούτες οι μεγαλεπήβολες έννοιες μα όσο κι αν τις δεχόμαστε όσο κι αν τις αφουγκραζόμαστε είναι ψεύτικες....Είναι παραμύθια για μεγάλα παιδιά...για να μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι, κύριοι τους εαυτού μας, μια και αυτό διδαχτήκαμε άδολα.


Αν προσπαθήσεις να απαλλαγείς από την απαιδευσία και το μίσος, την οργή και τη ζήλια, από την ανάγκη της δουλοπρέπειας και της τυφλής καθοδήγησης, την αναζήτηση αναγκών αυτοσυντήρησης και αυτοκαταστροφής, αν προσπαθήσεις να δικαιολογήσεις εκείνους που πράττουν λάθος ακόμα και εις βάρος σου. Αν κατανοήσεις και δεχτείς τα παραστρατήματα του κόσμου ακόμα κι αν ξέρεις ότι θα τα ξανακάνει απαλλαγείς από κάθε ψέμα που μπορεί να βγάλει το στόμα σου, ακόμα και το πιο μικρό...


Πόσο πιο ελεύθερος, άραγε, μπορείς να νιώσεις ;


Γιώργος Μιχαηλίδης;