Το
Φίλιππο Σαχινίδη τον γνωρίζω από την εποχή που ήταν φοιτητής των οικονομικών στην Βρετανία. Τότε βέβαια ήταν με τους μη ορθόδοξους οικονομολόγους. Και με αυτό δεν λέω μόνο ότι δεν είχε σχέση με τους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους του Σικάγο. Είχε κριτική στάση και απέναντι στους κεντρώους
κεϋνσιανούς και τοποθετούσε τον εαυτό του μάλλον στην ετερόδοξη μπάντα της οικονομικής σκέψης.
Ένα από τα θέματα που διχάζουν τους οικονομολόγους έχει να κάνει με τη σχέση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Για την ορθόδοξη παράδοση, όταν αυξάνονται οι κρατικές δαπάνες, «εκτοπίζονται» οι ιδιωτικές. Σε κανονικές συνθήκες αυτό μπορούν να το δεχτούν ακόμα και οι κεντρώοι
κεϋνσιανοί. Αλλά σε συνθήκες οικονομικής κρίσης αυτοί οι μετριοπαθείς κεϋνσιανοί συντάσσονται μαζί με όλους τους ετερόδοξους οικονομολόγους που ισχυρίζονται ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε την ανάκαμψη από τον ιδιωτικό τομέα με την αυτόματη λειτουργία των αγορών. Ήταν από τα επιχειρήματα που αντιμετώπιζε ο
Κέυνς από το υπουργείο οικονομικών (το λεγόμενο Treasury) της Βρετανίας μετά την κρίση του 1929 – μια αύξηση των κρατικών δαπανών δεν θα μείωνε την ανεργία γιατί θα επηρέαζε την πάντα ευαίσθητη ψυχολογία του ιδιωτικού τομέα, θα οδηγούσε σε αύξηση των επιτοκίων και άρα σε μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων. Και όπως ξέρουμε - αν όχι όλοι και όλες απ΄ ό,τι φαίνεται-, η υπερίσχυση της άποψης του υπουργείου οικονομικών (“the Treasury view”) οδήγησε στην χαμένη, από άποψης ανεργίας, δεκαετία του τριάντα.
Τώρα ο
Φίλιππος μας λέει ότι δεν μπορεί στην Ελλάδα ο ιδιωτικός τομέας να συνεχίσει να τρέφει τον δημόσιο. Να υποθέσω ότι έχει απορρίψει όλες τις θεωρητικές του καταβολές; Ότι πιστεύει ότι σε συνθήκες ύφεσης ο ιδιωτικός τομέας είναι έτοιμος να κάνει το θαύμα της ανάκαμψης, φτάνει να μη τον εκτοπίζει ο δημόσιος τομέας; Αυτή είναι η οικονομική θεωρία πάνω στην οποία βασίζεται η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ; Αν έτσι έχουν τα πράγματα, το φως στο τέλος του τούνελ, που όλο το βλέπει ο προϊστάμενος του
Φίλιππα αλλά σχεδόν κανείς άλλος, θα συνεχίζει για όλους εμάς τους υπόλοιπους να μοιάζει με την εμφάνιση του Godot.
Αλλά μήπως ο
Φίλιππος δεν σκέπτεται με όρους μακροοικονομικούς; Μήπως θεωρεί ότι το χρέος της Ελλάδας είναι κυρίως μια υπόθεση του δημοσίου; Για να το πιστέψεις αυτό, πρέπει να παραβλέψεις πολλά πράγματα. Να παραβλέψεις το ποσό του χρέους που αντιστοιχεί σε εγγυήσεις που ανέλαβε το κράτος για χρέη ιδιωτικών επιχειρήσεων. Το ποσό που δόθηκε πιο πρόσφατα στις τράπεζες. Τις προμήθειες που δόθηκαν σε συγκεκριμένα συμφέροντα (για παράδειγμα, φτιάξτε μια πρόταση με τις ακόλουθες λέξεις: αδιαφάνεια, κυβέρνηση, Siemens, ΠΑΣΟΚ). Μήπως ο φορολογικός συντελεστής στα κέρδη δεν μειώθηκε από 40% το 1995 στο 24% το 2010; Είναι ενδεικτικό, επίσης, ότι όταν ο συντελεστής ήταν 25% το 2007, ο εν δυνάμει φορολογικός συντελεστής ήταν μόνο 15.9%. Μια τάση που βεβαίως συνεχίζεται με τον προϋπολογισμό του 2011. Για τη νόμιμη φοροδιαφυγή, ότι πολλές χιλιάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις δίνουν ελάχιστα στο κράτος σε σχέση με τους μισθωτούς, θα υπάρχει κάποια εκτίμηση; Να μην συνεχίσω.
Όλοι και όλες έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν γνώμες, θεωρήσεις ακόμα και αξίες. Αλλά ένας οικονομολόγος υπουργός οικονομικών οφείλει να μας εξηγήσει την οικονομική θεωρία που τον εμπνέει. Ειδικά όταν ξέρουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν είχε μια τόση διαφορετική οπτική γωνιά για την οικονομία. Για να πάρω μόνο μια πτυχή: θεωρεί την οικονομία της αγοράς μια σταθερή οντότητα, που έχει από μόνη της τις δυνάμεις να επιστρέψει σε ισορροπία μετά από ένα σοβαρό κλυδωνισμό; Ή, αντιθέτως, βλέπει, μαζί με τους ετερόδοξους οικονομολόγους, ότι η οικονομία της αγοράς έχει μια εγγενή ροπή προς την αστάθεια; Ότι, δηλαδή, η ίδια η αγοραία οικονομία δημιουργεί κρίσεις, ανισότητες, και διακρίσεις, και έχει την τάση να αναπαράγει ή να ενισχύει τις υπάρχουσες σχέσεις ισχύος της κοινωνίας;
Είδα το
Φίλιππο. Ήταν καλά. Μόνο που ξέχασε ποιος ήταν μια φορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου