Σκιαγραφώντας τα αρχικά δείγματα της κυβέρνησης Ομπάμα στις ΗΠΑ (ενδεικτικά: έλεγχος στις τράπεζες, πυλώνας δημόσιας ασφάλισης, ρητορική για πράσινη ανάπτυξη αλλά και δημόσιο σύστημα υγείας) θα μπορούσε να εξάγει κανείς μια σειρά διαφορετικών μεταξύ τους συμπερασμάτων. Πρώτον, ότι οι ηγεμονεύουσες μερίδες του κεφαλαίου, το χρηματιστικό κεφάλαιο δηλαδή, έχουν υποστεί συντριπτική ήττα και ότι ο συσχετισμός δύναμης τόσο εντός των μερίδων του κεφαλαίου έχει αλλάξει υπέρ του βιομηχανικού κεφαλαίου, όσο και ο συνολικός συσχετισμός δύναμης (με μια γραμμική αντίληψη) έχει αλλοιωθεί. Δεύτερον, μια άλλη αντίληψη θα έβλεπε τα μέτρα αυτά σαν απλές ενδείξεις κανονικής αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου, ειδικά αφού ο διαφορετικός συσχετισμός δύναμης δεν αποτυπωνόταν με αντίστοιχο τρόπο στο κοινωνικό. Με έναν τόνο εμπειρισμού κάποιος θα έλεγε ότι όπως στην Αμερική του ’29 σταδιακά έγινε στροφή στη ζήτηση και οι εργαζόμενες τάξεις συμμετείχαν στο παραγόμενο πλεόνασμα έτσι και τώρα λαμβάνει χώρα ένα νέο New Deal. Δεν θα σχολιάσω την αντιεπιστημονική αφετηρία του εμπειρισμού. Μια τρίτη ανάγνωση, εκκινώντας από τις δύο προηγούμενες, θα έλεγε ότι η στροφή είναι τόσο μεγάλη που πλέον μπορούμε να μιλάμε για ένα νέο παράδειγμα από τη στιγμή κιόλας που το νεοκλασικό έχει καταρρεύσει. Κάποιοι μάλιστα, συνέδεαν και το γεγονός αυτό με την απονομή δύο διαδοχικών βραβείων νόμπελ σε δύο μάλλον ετερόδοξους οικονομολόγους όπως τον Stieglitz και τον Krugman ως δείγμα του μεγέθους της στροφής.
Είναι περιττό να αναλύσω γιατί όλες αυτές οι αναγνώσεις αποδείχθηκαν λίγο έως πολύ λανθασμένες. Οι προεξέχουσες μερίδες του κεφαλαίου μοιάζουν λιγότερο αποδυναμωμένες, η κυβέρνηση Ομπάμα γρήγορα αναδιπλώθηκε, η ΟΝΕ παραμένει προσκολλημένη σε μια άγρια νεοκλασική ορθοδοξία και όλοι οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού, για μήνες κρυμμένοι πίσω από την πανεπιστημιακή τους έδρα, αναπαράγουν σαν να μην πέρασε μια μέρα τις μαγικές τους συνταγές. Την ίδια στιγμή, το ΔΝΤ εμφανίζεται σαν ΜΚΟ με κοινωνικό πρόσωπο που θα βοηθήσει τους λαούς του κόσμου. Γίνεται κατανοητό ότι όσοι και όσες μιλούσαν για μια αυτόματη αλλαγή υποδείγματος και μια θεόσταλτη Κεϋνσιανή στροφή, μάλλον την έχουν απεμπολήσει ή την έχουν αποθηκεύσει στο φαντασιακό των μεταμοντέρνων οικονομικών. Εξάλλου, η αναμονή της μεγάλης στιγμής που θα καταρρεύσει ο καπιταλισμός χωρίς να υπάρξουν κοινωνικές συγκρούσεις, απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα και απηχεί μόνο τα αποτελέσματα από τα πειράματα στους δοκιμαστικούς σωλήνες του δογματισμού. Οι αντιγραφές μοντέλων του ‘29 όπου το κράτος και η αστική τάξη χαρίζει πλεόνασμα και δικαιώματα στους εργαζόμενους αποτυγχάνουν να περιγράψουν την πραγματικότητα.
Ο κεϋνσιανισμός των δεκαετιών του ‘50 και ‘60 μόνο σαν αποτέλεσμα εργατικών διεκδικήσεων μπορεί να ειδωθεί. Και μόνο με τον επαναπροσδιορισμό του κοινωνικού συσχετισμού των δυνάμεων μπορούν να επιτευχθούν αλλαγές προς όφελος των εργαζομένων. Ο κίνδυνος της ενσωμάτωσης ενός ψευδεπίγραφου ελέγχου στο τραπεζικό σύστημα και οι φανφάρες της πράσινης ανάπτυξης που θα αποτυπώνουν μια ενσωμάτωση κάποιων στοιχείων κεϋνσιανισμού στην εκφορά του λόγου, μαζί με τον κοινωνικό χαρακτήρα του ΔΝΤ, ελλοχεύει.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου