Βρέθηκε το τελευταίο ψηφίο του π!

by xray

Καταπληκτικό επίτευγμα θεωρείται στη μαθηματική διεθνή κοινότητα και όχι μόνο ο υπολογισμός των δύο μάλιστα τελευταίων ψηφίων του π, που είναι το 13! Η μεγάλη ανακάλυψη έγινε από την ομάδα ανάπτυξης του λογισμικού για το νέο υπερτηλεσκόπιο A.T. L.A.S.T. (Advanced Technology Large-Aperture Space Telescope) που προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία κάποια στιγμή στο μέλλον για να αντικαταστήσει το HUBBLE.

Η ομάδα των μαθηματικών με επικεφαλής τον αρμενικής καταγωγής Λιθουανό  Amde Sankemas  και την Βελγίδα συνάδελφό του Ann de Vresti, έδωσε συνέντευξη τύπου, στην οποία ανακοίνωσε τη συγκλονιστική ανακάλυψη. Παρούσα ήταν η γνωστή δημοσιογράφος Πάλη Δενέλαβα, η οποία μας μεταφέρει ένα μέρος της.

Δημοσιογράφος: Τι σχέση έχει η κατασκευή ενός υπερτηλεσκοπίου με τον αριθμό π;

Amde Sankemas: Όπως θα ξέρετε, το Hubble, που πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί στις μέρες μας, μπόρεσε να δει πίσω στο χρόνο στην πραγματικότητα, φτάνοντας μέχρι τις εσχατιές του σύμπαντος μας, δηλαδή περίπου στα δέκα δισεκατομμύρια χρόνια πίσω. Ο διάδοχός του, το AT LAST, θα δει πολύ πέρα από αυτό, θα φτάσει δηλαδή στο εξώτερο διάστημα, πέρα από τα σύνορα του σύμπαντος όπως το ξέρουμε. Για το σκοπό αυτό, χρειάστηκαν ειδικοί φακοί, όχι δηλαδή από αυτούς του εμπορίου, για τους οποίους χρειάστηκε να εφεύρουμε νέες μεθόδους λείανσης. Μετά από αυτό όμως, χρειάστηκε να προγραμματίσουμε και την καρδιά του τηλεσκοπίου, το Space Telescope Imaging Spectrograph ή STIS, ένα όργανο που υπήρχε και στο HUBBLE, πολύ πιο προηγμένο όμως.

Ο συλλογισμός είναι απλός: για να δούμε πέρα από τα σύνορα του γνωστού σύμπαντος, θα πρέπει να εισάγουμε στους υπολογισμούς μας τα δύο τουλάχιστον τελευταία ψηφία του αριθμού π. Θα πρέπει να σας πω ότι αυτό δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, αν και από τη στιγμή που ανακαλύψαμε τι μας έλειπε, η συνέχεια ήταν εύκολη.

Ann de Vresti: Ο συνάδελφος σεμνύεται καθώς ποτέ δεν θέλει να δηλώσει δημόσια ότι αυτός μόνος του ανέπτυξε τον αλγόριθμο για τον υπολογιστή που μας έδωσε το ποθητό αποτέλεσμα. Θα το πω εγώ. Η τιμή είναι όλη δική του.

Amde Sankemas: Η δουλειά ήταν ομαδική και θέλω να συγχαρώ όλη την ομάδα μας για τη συνεργασία τους.

Στη συνέχεια οι δύο επιστήμονες μίλησαν για το μέλλον των ερευνών τους.

Amde Sankemas: Είναι γνωστό ότι ο συνάδελφος μαθηματικός Shigeru Kondo υπολόγισε πέντε τρισεκατομμύρια ψηφία του δύσκολου αυτού αριθμού μετά την υποδιαστολή. Τώρα μένει μόνο να βρούμε και τους ενδιάμεσους, τους αριθμούς δηλαδή μεταξύ αυτών του Kondo και των δύο τελευταίων. Είναι άπειροι το πλήθος φυσικά, αλλά αισιοδοξούμε.

Ann de Vresti: Ήδη η ομάδα μας εργάζεται πάνω σ’ αυτό και έχουμε προγραμματίσει μια ανακοίνωση ακριβώς την ίδια ημέρα της σημερινής, σε ένα χρόνο από τώρα, στις 30/2/2012. Θα σας περιμένουμε με χαρά.

Amde Sankemas: Τώρα οι προσπάθειές μας στρέφονται στον υπολογισμό του τελευταίου ψηφίου του φ. Είναι πολύ δυσκολότερο φυσικά, καθώς το γράμμα αυτό είναι πολύ μετά το π στο αλφάβητο, αλλά και γιατί ο αριθμός φ ελίσσεται σπειροειδώς στο χωροχρόνο, αντίθετα από τον π, που «γυρνοβολάει» θα λέγαμε συνεχώς στην περιφέρεια ενός και μόνο κύκλου. Αν βρεθεί και αυτό, τότε ο υπολογισμός των ενδιάμεσων ψηφίων των δύο αριθμών, είναι παιχνιδάκι.

Ann de Vresti: Θα τους βρούμε στο πι και φι! (Γέλια στην αίθουσα. (το χαριτωμένο αυτό λογοπαίγνιο υπάρχει και στην αγγλική)).

Δημοσιογράφος: Περιμένατε ότι θα ήταν αυτοί οι δύο αριθμοί;

Οι δύο επιστήμονες κοιτάζονται και γελούν κάπως πιο δυνατά από ότι συνηθίζεται.

Ann de Vresti: Ο καθηγητής Sankemas  θεωρούσε σίγουρο τον αριθμό οκτώ, αλλά εγώ πίστευα πάντα ότι πιο πιθανό ήταν το 4. Έπρεπε όμως να το είχαμε προβλέψει. Όλα τα σημαντικά πράγματα εκφράζονται μέσω αυτού του αριθμού, του 13. 12 + 1 οι μαθητές του Χριστού, 13 -1 οι μήνες του χρόνου, κλπ. κλπ. Όλα έδειχναν προς τα εκεί, αλλά αυτό το βλέπει κανείς μετά την ανακάλυψη. (Γέλια χωρίς ιδιαίτερο λόγο).

Σε αυτό το σημείο οι διαπρεπείς επιστήμονες αποχώρησαν, ενώ οι δημοσιογράφοι και ο απλοϊκός κοσμάκης που βρισκόταν στο αμφιθέατρο τους χειροκροτούσε. Είναι βέβαιο ότι μόλις θεσπισθεί Νόμπελ μαθηματικών, το έχουν στο τσεπάκι τους, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο εκπρόσωπός τους.

Ρώυτερς 31/03/2011