Θεωρία του Απεγνωσμένου Θεού

            

Despairing God Theory (DGT), Despairianism, Απογνωσιασμός, Θεωρία της Θείας Απόγνωσης, Θεωρία του Συναρπαστικού Σύμπαντος

Η Φυσική και γενικότερα η Επιστήμη, δεν ασχολείται με την ύπαρξη του Θεού. Κανένα Κοσμολογικό Μοντέλο, που σέβεται τον εαυτό του, δεν εισάγει τον Θεό στις εξισώσεις του ή προϋποθέτει την ύπαρξή του, ως αρχική συνθήκη, στις υποθέσεις του. Ουσιαστικά, η Θεωρία του Απεγνωσμένου Θεού αποτελεί μετεξέλιξη της φιλοσοφικής θεωρίας του Δεϊσμού (Deism)

. Η κρατούσα κοσμολογική θεωρία του Big Bang θεωρεί ότι το Σύμπαν άρχισε να υπάρχει πριν από 14 δισεκατομμύρια έτη, περίπου, και αναδύθηκε από μία μοναδικότητα (δηλ. ένα σημείο στο οποίο βρισκόταν συγκεντρωμένη όλη η Συμπαντική Ενέργεια, την χρονική στιγμή 0). Αν και κανείς δεν γνωρίζει πως συγκεντρώθηκε στο σημείο αυτό όλη αυτή η ενέργεια (μερικές νεότερες θεωρίες πρεσβεύουν ότι υπάρχει μία άπειρη σειρά από διαδοχικές Μεγάλες Εκρήξεις και Μεγάλες Συρρικνώσεις) ωστόσο, το σίγουρο είναι, ότι μετά την Μεγάλη Έκρηξη η «χείρα του Θεού» δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην εξέλιξη του Σύμπαντος και όλα εξελίχθηκαν σύμφωνα με τις μαθηματικές εξισώσεις της Φυσικής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν νεότερες κοσμολογικές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες η Συμπαντική Ενέργεια είναι μηδενική οπότε έτσι η ύπαρξη του Θεού ωθείται και πέραν του Big Bang.

Θεός και Μαθηματικά

Αυτό που δεν τονίζεται συχνά είναι η προΰπαρξη των Μαθηματικών. Πράγματι, η υλο-ενέργεια μπορεί να βρεθεί συγκεντρωμένη σε ένα σημείο, το σημείο 0, χωρίς αυτό να χρειασθεί την υπόθεση ύπαρξης Θεού. Αντίστοιχα συμβαίνει και με τον Χωρόχρονο. Και αυτός μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν αρχικά μηδενικός αλλά επεκτάθηκε ταυτόχρονα με την εξέλιξη της Υλοενέργειας δημιουργώντας έτσι το Σύμπαν. Αλλά το απίστευτα πολύπλοκο μαθηματικό Οικοδόμημα των Μαθηματικών (ένα πραγματικό «μαθηματικό δένδρο» που ξεκινά από μία ρίζα (την Τοπολογία) και καταλήγει σε άπειρους κλάδους (τους πάμπολλους Μαθηματικούς Κλάδους)) που απαιτούνται για την μετεξέλιξη της συμπυκνωμένης αυτής ενέργειας στο σημερινό Σύμπαν δεν είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε αφ’ εαυτού ούτε με κάποιο εξελικτικό τρόπο. Πρέπει να προϋπάρχει και απλά, το εξελισσόμενο Σύμπαν να εκτελεί τις «μαθηματικές προσταγές» του. Το να πιστεύει κανείς ότι οι μαθηματικές εξισώσεις δημιουργήθηκαν κατά την πορεία της Συμπαντικής Εξέλιξης είναι σαν να πιστεύει ότι μπορεί να κτισθεί μία πολυκατοικία από έναν εργολάβο, τυχαία, χωρίς την «στατική μελέτη» δηλ. χωρίς να προϋπάρχουν τα σχέδια μηχανικού-αρχιτέκτονα-μηχανολόγου και τα σχέδια να γίνουν μετά. Επομένως, το συμπέρασμα είναι ότι, ναι μεν ο Χωρόχρονος και η Υλοενέργεια μπορούν να θεωρηθούν ως «αυτοδημιούργητα», αλλά όχι και η μαθηματική δομή τους.

Θεός, Επιστήμη και Θρησκεία

Αν λοιπόν λάβει κανείς υπ’ όψη του τα παραπάνω και δεχθεί την ύπαρξη ενός Θεού, τότε αντιμετωπίζει το δίλημμα:

αν ο Θεός είναι απλά «Δημιουργός» και τίποτα παραπάνω, όπως αυτός προκύπτει μέσα από τις Επιστήμες ή

αν ο Θεός δεν είναι μόνον «Δημιουργός» αλλά και «Κυβερνήτης» όπως προτείνουν όλες οι Θρησκείες.

- Σύμφωνα με την πρώτη άποψη (Δεϊσμός), ο Θεός κατασκεύασε το Σύμπαν και το άφησε να εξελίσσεται και να λειτουργεί σύμφωνα με τους μαθηματικούς νόμους που επίσης δημιούργησε. Είναι προφανές ότι αν αυτό συμβαίνει τότε κάθε επίκληση και λατρεία του είναι άσκοπη και περιττή. Το μόνον χρήσιμο είναι η επιστημονική γνώση και λογική.

- Σύμφωνα με την δεύτερη άποψη (Θεϊσμός), ο Θεός κατασκεύασε το Σύμπαν και στην συνέχεια συνεχίζει να παρεμβαίνει σε αυτό (προξενώντας έτσι τα θαύματα) με ταυτόχρονη παραβίαση των τεθέντων μαθηματικών νόμων. Αν συμβαίνει αυτό τότε η λατρεία του έχει νόημα και μαζί της αποκτούν επίσης νόημα και οι Θρησκείες.

Είναι, βέβαια, θέμα πίστης αλλά η ορθολογική σκέψη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η σωστή άποψη είναι η πρώτη.

Θεός και Μονοτονία

Το επόμενο ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει κανείς είναι: «Γιατί ο Θεός δημιούργησε το Σύμπαν?»

Αν προσπεράσει κανείς απλοϊκές προτάσεις όπως από καλοσύνη, από αγάπη για τον άνθρωπο κ.α. (καθώς και την αρκετά πειστική άποψη ότι η ανθρώπινη διάνοια αδυνατεί "a priori" να αντιληφθεί τους σκοπούς ενός Θεού), τότε η ορθολογιστική λογική διαδρομή οδηγεί στον ακόλουθο συλλογισμό.

 Ο αρχικός Θεός (η διευκρίνιση γίνεται γιατί ίσως να υπάρχουν και μεσό-θεοι) είναι ένας.

Το μόνο σίγουρο χαρακτηριστικό ενός μοναδικού όντος είναι η μοναδικότητα και το μόνο δυνατό συναίσθημα (αν υποτεθεί ότι ο Θεός έχει συναισθήματα) είναι η μονοτονία.

Ίσως η μονοτονία να μην φαίνεται τόσο φοβερή σε έναν απλό άνθρωπο (που επιπλέον απασχολείται με τις απειράριθμες επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον) αλλά αν σκεφθεί κανείς ότι είναι αιώνια τότε αποτελεί απίστευτο πρόβλημα για αυτόν που την βιώνει. Η (ανθρώπινη) λογική οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το μόνον που θέλει να κάνει ο Παντοδύναμος Ένας, που διαθέτει χρονικά μία Αιωνιότητα, είναι να σπάσει την μονοτονία του. Πως? Με το να δημιουργήσει ένα Σύμπαν. Άρα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο Ένας Θεός κατασκευάζει το Σύμπαν, νομοτελειακά, απλά γιατί δεν έχει άλλη επιλογή.

Κίνητρα Δημιουργίας

Ακολουθώντας πάντα την ανθρώπινη λογική, προκύπτει το ερώτημα: «Πως θα είναι το επιθυμητό Σύμπαν για ένα μοναχικό Όν?». Ίσως κάποιος απαντήσει «τέλειο». Όπως, ένα τέλειο, γαλήνιο, αξιοκρατικό, προβλέψιμο Σύμπαν δεν θα παρουσίαζε κανένα ενδιαφέρον, θα ήταν και πάλι πληκτικό και μονότονο. Αν και είναι αδιανόητη οποιαδήποτε προσομοίωση με τα ανθρώπινα μέτρα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι ένα τέτοιο Σύμπαν θα ήταν τόσο βαρετό για ένα Θεό όσο βαρετή θα ήταν για έναν άνθρωπο μια μυρμηγκοφωλιά με μυρμήγκια-ρομπότ που θα είχε δημιουργήσει ο ίδιος . Επομένως κάτι που θα είχε σημασία, για μία αιώνια και παντοδύναμη οντότητα (όπως είναι ο Θεός), θα ήταν κάτι που θα του πρόσφερε ένα «κίνητρο δημιουργίας». Οι άνθρωποι της πρώτο-ιστορίας, όπως π.χ. οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι από τις ενέργειές τους π.χ. από το ψήσιμο ενός φαγητού αυτό που λάμβαναν οι Θεοί ήταν ο καπνός. Για έναν χριστιανό αυτό που αντλεί ο Θεός από τους ανθρώπους είναι ικανοποίηση από καλές πράξεις. Προφανώς, είναι αρκετά αφελές να αποδίδουμε στο Θεό τέτοιου είδους «ηδονές». Τότε όμως ποιο είναι το κίνητρό του? Η λογική οδηγεί στο συμπέρασμα ο Θεός αντιμετωπίζει το Σύμπαν ως ένα μηχάνημα ή για να είμαστε ακριβέστεροι, όπως περίπου ένας φυσικός βλέπει ένα Ηλεκτρικό Κύκλωμα. Κάθε κύκλωμα (ηλεκτρικό, εμπορικό κ.α) καταναλώνει μία ενέργεια κάποιας μορφής (ηλεκτρική, χημική, μυική κ.α) και αποδίδει κάποια άλλη, χρήσιμη στον χρήστη.

Θεός και Συναισθήματα.

Τι όμως αντλεί ο Θεός από το Σύμπαν? Το μόνο ορθολογιστικό που μπορεί να σκεφθεί κανείς είναι το συναίσθημα. Δηλαδή ο Θεός αντιμετωπίζει το Σύμπαν ως ένα πελώριο μηχάνημα παραγωγής συναισθημάτων. Η λέξη «συναίσθημα» για τον Θεό μπορεί να έχει ευρύτερη σημασία από την ανθρώπινη. Η βίαιη συντριβή ενός πολύπλοκου, ανθρώπινου ή μη, δομήματος όπως ένας Γαλαξίας, ακόμη και όταν δεν κατοικείται από ζωντανά όντα, αποπνέει τέτοια ευρύτερα συναισθήματα. Όπως πχ. η καταστροφή ενός πανέμορφου αυτοκινήτου τελευταίας τεχνολογίας προξενεί λύπη σε κάποιον ακόμη και όταν δεν είναι δικό του. Άρα λοιπόν αυτό που θα ζητούσε από ένα Σύμπαν ένας Θεός, θα ήταν να λειτουργεί έτσι ώστε να του παρέχει μία όσο μεγαλύτερη ποσότητα συναισθημάτων (χαρά, ευτυχία, δυστυχία, λύπη, απόγνωση κ.α δεν έχει σημασία). Ένα τέτοιο όμως χαοτικό, μη-αξιοκρατικό και μη-προβλέψιμο Σύμπαν, δηλαδή σύμφωνα με την ορολογία της Φυσικής, ένα «σύστημα σε κρίσιμη ισορροπία» μπορεί να πάσα στιγμή να καταρρεύσει. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μία πολύ «ψαγμένη κατασκευή», ώστε ενώ έχει τον μέγιστο βαθμό αστάθειας, να λειτουργεί ταυτόχρονα με τον βέλτιστο βαθμό απόδοσης (δηλ. να παρέχει την μέγιστη «ποσότητα συναισθήματος»).

Φυσικές Σταθερές.

Οι φυσικοί γνωρίζουν ότι το Σύμπαν και η Ζωή, όπως την ξέρουμε, στηρίζεται σε ένα σύνολο θεμελιωδών σταθερών όπως :

ταχύτητα φωτός (c) = 299 792 458 ... m · sec-1

Αριθμός π (π) (λόγος περιφέρειας και διαμέτρου) = 3,14159 26535 89793 23846 26433 83279 50288 41971 69399 37510 ...

Αριθμός e (e) (βάση εκθετικής συνάρτησης) = 2.71828 18284 59045 23536 02874 7135 ...

και μερικές άλλες.

Αυτές οι φυσικές σταθερές έχουν μεν συγκεκριμένες τιμές, αλλά αυτές είναι πολύ «ύποπτες» (βλέπε σχετικά στο άρθρο Αίνιγμα Χρυσομαλλούσας (Goldilocks Enigma)).

Δηλαδή, αντίθετα με ότι θα περίμενε κανείς, οι τιμές αυτές αντί να είναι ακέραιοι αριθμοί, ή έστω κλασματικοί ή τέλος πάντων ακριβείς, είναι υπερβατικοί αριθμοί, δηλαδή αριθμοί με άπειρο πλήθος δεκαδικών ψηφίων. Ένας μη-φυσικός ίσως να μην δώσει πολύ σημασία σε αυτό αλλά είναι γεγονός κρίσιμης σημασίας. Οι σταθερές αυτές υπεισέρχονται σε όλες τις εξισώσεις και νόμους της Φυσικής με αποτέλεσμα να εισάγουν την ατέλεια της τιμής τους σε όλους τους υπολογισμούς των φυσικών ιδιοτήτων. Έτσι όμως, ο άνθρωπος στερείται μόνιμα της δυνατότητας να διατυπώσει μια ακριβή μέτρηση. Επειδή οι «βιολογικοί» και «κοινωνικοί νόμοι» είναι παράγωγα των «φυσικών» νόμων για αυτό οι ατέλειες των τιμών των σταθερών αυτών «διαβρώνουν» από την βάση τους κάθε αξιοκρατική και δίκαιη καταγραφή της πραγματικότητας. Επομένως, χαρακτηριστικά όπως η αδικία, το μίσος και άλλα, «εμφυσούνται» εκ γενετής μέσα στις διαδικασίες της καθημερινότητας χωρίς τα έμβια όντα να μπορούν να τα αποφύγουν. Έτσι συγκρούσεις, καταστροφές κ.α είναι αναπόφευκτες.

Επίλογος

Επειδή λοιπόν οι σταθερές αυτές «εισάγουν» στο Σύμπαν τα «συναισθηματικά χαρακτηριστικά» του ενώ από την άλλη είναι υπεύθυνες για τον βαθμό αστάθειάς του γι αυτό οι τιμές τους είναι πράγματι πολύ «ψαγμένες», τόσο πολύ που μόνον ένα αιώνιο ον που βρίσκεται αντιμέτωπο με την απόλυτη μονοτονία (σε κατάσταση «απόλυτης απόγνωσης») θα είχε την διάθεση (αλλά και τον καιρό) να κάτσει να τις βρει.

Τελειώνοντας μπορεί λοιπόν κανείς να εκθέσει συνοπτικά τα συμπεράσματα:

Α. Το Σύμπαν αποτελείται από:

1- την Υλοενέργεια ( = Ύλη + Ενέργεια) από την οποία απαρτίζονται τόσο τα Σωματίδια (πχ. quarks, ηλεκτρόνια κ.α.) όσο και Πεδία. Αυτή και οι μεταβολές της ακολουθούν την Εξελικτική Θεωρία και δεν προϋποθέτει την ύπαρξη ή παρέμβαση ενός Θεού.

2- τον Χωρόχρονο που αποτελεί την "αρένα" όπου διαδραματίζονται οι μεταβολές της Υλοενέργειας. Θεωρείται, από τις σύγχρονες κοσμολογικές θεωρίες, ότι και αυτός δημιουργήθηκε, αλληλεπιδρά και εξελίσσεται παράλληλα με την Υλοενέργεια.

3- τον Μαθηματικό Λογισμό που αποτελεί το σχέδιο (ή ακριβέστερα, το "πρόγραμμα" (software)) για την εξελικτική διαδικασία που ακολουθούν τα δύο προηγούμενα (που αποτελούν τρόπο τινά το "hardware"). Προφανώς δεν ακολουθεί εξελικτική γραμμή (αν και ο άνθρωπος τον ανακαλύπτει βαθμιαία στην πορεία του) και ικανοποιεί την θεωρία του Ευφυούς Σχεδιασμού.

Β. Ο Θεός είναι μόνον "δημιουργός" του Σύμπαντος και τίποτα παραπάνω. Έχει βάλει σε λειτουργία το "μηχάνημα" και απλά αντλεί την απαραίτητη για την "ισορροπία" του "συναισθηματική ενέργεια", αδιαφορώντας προφανώς για λατρείες, επικλήσεις ή οτιδήποτε ανθρώπινο "μικρό-φαινόμενο" συμβαίνει στο Σύμπαν (το οποίο άλλωστε, προβλέπεται να συμβεί από το "πρόγραμμα" (software) του "μηχανήματος" που ο ίδιος έχει προγραμματίσει).

Ευχαριστούμε πολύ τον Γιάννη για το ενδιαφέρων άρθρο